DE WIJSHEID EN DE UIL VAN MINERVA
Er waait een andere wind door ons land. Zeker nadat het Forum voor Democratie (FvD) zoveel stemmen bij de Provinciale Staten verkiezingen van 2019 heeft gekregen, is dit duidelijk. Sommige noemen het een frisse wind. De vraag is of dat zo is. Ook onder orthodoxe christenen heeft deze nieuwe wind een flinke aantrekkingskracht. Dat zie je als je op de uitslagen let in plaatsen die als christelijke bekend staan zoals Staphorst en Urk. Op Urk kregen Forum en PVV samen: 30,6% van de stemmen, in Staphorst 17,6%.
Je ziet een zekere aantrekkingskracht, ook onder ons. Juist dan is het goed om eens wat dieper in te gaan op de toespraak die Thierry Baudet, leider FvD, op de verkiezingsavond hield[1]. In een gesprek dat ik de laatste week had, zei de ander: ‘Het is een goede toespraak en hij heeft goede standpunten alleen het christelijke ontbreekt’. De vraag is of dat echt zo is. Daarom nu een bespreking van enkele punten uit de toespraak van Baudet.
Wijsheid
Wie in het leven staat, heeft wijsheid nodig. Wijsheid in het gewone leven en ook in de politiek en bij het besturen. Als het gaat om de echte wijsheid is dat niet een extraatje. De echte wijsheid is namelijk het fundament waarvanuit je gaat bouwen. Als je verkeerd begint, kom je verkeerd uit. Daarom is juist de grondslag van je leven, ook van je politieke spreken en handelen, beslissend.
Over dat fundament zegt Baudet in zijn toespraak o.a. dit: “Maar de Uil van Minerva die slaat niet alleen op deze avond pas zijn vleugels op. Het is breder, vaak duurt het tot het moment dat het bijna voorbij is, voordat we ons realiseren wat we hebben, en wat we hadden moeten koesteren. …… Op deze dag is de Uil van Minerva dan toch opgestegen. Vandaag is Forum voor Democratie ofwel de grootste, ofwel de gedeeld grootste, ofwel de één-na-grootste partij van Nederland geworden. De kiezers in Nederland hebben net als de Uil van Minerva hun vleugels uitgespreid, hebben hun ware macht getoond, de uil der wijzen is gaan vliegen en heeft heel de aardkring in beweging gebracht.”
Grote woorden. Het eerste wat opval is dat Baudet zijn spreken over de wijsheid uit de Romeinse mythologie haalt. Daar staat de Uil van Minerva voor de wijsheid, uiteindelijk een wijsheid die bij de afgoden of bij de mensen vandaan komt. Een wijsheid die zeker niet bij Christus vandaan komt. Dat zien we bij een ander punt straks nog duidelijker. Het is een wijsheid die uit een bepaalde menselijke beschaving zou komen. De westerse beschaving die dan zou zijn opgekomen uit de noordelijke volken.
Hoe anders spreekt de Heilige Geest? Als het om echte wijsheid gaat die de grondslag voor ons denken en doen heeft te vormen, moeten we bij de HERE zijn. Dan hebben we juist als zondige mensen de hemelse wijsheid nodig. Ik noem een plaats in de Bijbel waar dat heel duidelijk naar voren komt: “Want het woord van het kruis is voor hen die verloren gaan wel dwaasheid, maar voor ons die behouden worden, is het een kracht van God. Want er staat geschreven: Ik zal de wijsheid van de wijzen verloren doen gaan en het verstand van de verstandigen zal Ik tenietdoen. Waar is de wijze? Waar de schriftgeleerde? Waar de redetwister van deze wereld? Heeft God niet de wijsheid van deze wereld dwaas gemaakt? Want omdat, in de wijsheid van God, de wereld door haar wijsheid God niet heeft leren kennen, heeft het God behaagd door de dwaasheid van de prediking zalig te maken hen die geloven.” (1 Kor 1:18-21) De echte wijsheid komt van de HERE. Ook de wijsheid die we elke dag nodig hebben, bloeit op het fundament dat we die wijsheid als eerste bij de HERE en daardoor in Zijn Woord zoeken. Juist de eerbied en het luisteren naar het Woord van Christus zorgt voor echte wijsheid: “De vreze des HEEREN is het beginsel van de kennis, dwazen verachten wijsheid en vermaning.” (Spreuken 1:7)
Echte beschaving komt voort uit een leven waarin we de wijsheid voor het hele leven bij Christus zoeken. Het niet zoeken van die wijsheid zien we ook bij veel andere politieke partijen in ons land. Bij Baudet is het wel opmerkelijk dat hij uitspreekt dat zijn aardse wijsheid de hele aarde in beweging brengt. Hij doet alsof het hemelse wijsheid is.
Beschaving
Baudet zegt in zijn toespraak ook opmerkelijke dingen over de beschaving. Ik citeer weer iets uit zijn toespraak: “En zo staan we hier. Vanavond, te elfder ure, letterlijk. Te midden van de brokstukken van wat ooit de mooiste, grootste beschaving was die de wereld ooit heeft gekend. Een beschaving die alle uithoeken van de wereld bestreek, die vol zelfvertrouwen was. En die de mooiste architectuur, de mooiste muziek en de mooiste schilderkunst heeft voortgebracht die ooit onder de sterrenhemel heeft bestaan. Ons land maakt deel uit van deze beschavingsfamilie.”
We vinden bij Baudet een geloof in eigen beschaving. Een verheffen van het eigen werk van een bepaald deel van de wereld tegenover anderen. Hij ziet die beschaving ook niet als vrucht van het christelijke geloof. Het is een bouwen op eigen werk en eigen ras en volk. Het doet denken aan het spreken van Lamech in Genesis 4. Daar lezen we ook van een beschaving die uit zijn nageslacht kwam. Een beschaving die tot grote hoogte kwam in menselijk opzicht, maar zonder God. Daarom een wapen in handen van de duivel om mensen bij een leven met God weg te krijgen.
In gereformeerde kring is juist benadrukt dat we de roeping hebben om de aarde met haar mogelijkheden te ontwikkelen, maar dat we nooit verder zullen komen dan brokstukken.[2] Dat het altijd nog gebrekkig zal zijn. Christus is de enige die bij zijn komst voor een nieuwe hemel en aarde zorgt die volmaakt is. Bij Baudet wordt nog wel een verbinding gelegd met het christelijke geloof. Juist dan zie je hoe sterk zijn ideeën tegenover Christus zelf staan.
Opstanding
Over de verbinding van zijn ideeën met het christelijke geloof zegt hij in zijn toespraak het volgende: “Wij weten als FvD’ers dat je de metafysische grondslagen van het christendom niet hoeft te aanvaarden, om toch de wederopstandingsgedachte als leidend motief van de westerse beschaving te kunnen aanvaarden. Iets dat dood leek, iets dat voorbij leek, iets dat achter ons zou liggen, iets dat definitief achter ons zou liggen, dat kan, zo weten wij, weer tot bloei komen. Het idee dat iets dat dood was, iets dat voorgoed voorbij was, weer tot bloei kan komen, precies dat is onze leidraad, ons leidende motief, ons levensmotto. Want wij zijn de partij van de Wedergeboorte.”
Hier wordt nogal wat gezegd! Hier wordt afstand genomen van het echte christelijke geloof. Het is niet nodig om in de HERE te geloven. Het is niet nodig om Christus als Heer en Verlosser te kennen en te volgen. Dat wordt uitgedrukt met de woorden: “dat je de metafysische grondslagen van het christendom niet hoeft te aanvaarden”. Je ziet hier gebeuren wat we lezen in Romeinen 1: “Terwijl zij zich uitgaven voor wijzen, zijn zij dwaas geworden, en hebben zij de heerlijkheid van de onvergankelijke God vervangen door een beeld dat lijkt op een vergankelijk mens, op vogels en op viervoetige en kruipende dieren.” (vs. 22,23) In dit geval is het het eigen beeld van de westerse samenleving dat tot god verheven wordt. Die westerse samenleving wordt volgens eigen idee, maar zonder dat Christus, erkent als de Koning van de koningen, wordt de god die gevolgd moet worden. Dat moet opstaan. Dit heeft niets meer met christelijk geloof of met Joods-christelijke wortels van onze samenleving te maken. Dit is verafgoding van een eigen idee dat uit ons als mensen zelf komt. Dat komt ook naar voren als je op een bepaald programmapunt van deze partij let. Daarover nog iets als laatste.
Vrijheid van godsdienst
Vanuit de verafgoding van een bepaald menselijk idee wil het FvD komen tot de invoering van de Wet Bescherming Nederlandse Waarden. Daarbij worden vijf waarden als fundamenteel genoemd waaraan voldaan moet worden. Vooral de eerste die ze in de wet willen opnemen, is opvallend. Ik citeer vanaf de website van FvD[3]: “1. Wanneer religieuze leefregels conflicteren met de Nederlandse wet, gaat de Nederlandse wet altijd voor.”
Als je je hier niet aan houdt moet het volgende gebeuren:
“Bij schending van deze waarden volgt een waarschuwing en een boete; na een tweede waarschuwing volgt sluiting, beëindiging van de activiteiten en strafrechtelijke vervolging van de verantwoordelijke functionarissen.”
Hier komen we zo duidelijk in strijd met wat Christus als de Koning van de koningen vraagt. Zo duidelijk in strijd met wat de Geest ons in Gods Woord leert: “Maar Petrus en de apostelen antwoordden en zeiden: Men moet aan God meer gehoorzaam zijn dan aan mensen.” (Hand. 5:29) Zonder geweld te gebruiken, zullen we Christus meer gehoorzaam moeten zijn dan de Nederlandse wet wanneer die dingen van ons vraagt die tegen de wil van God ingaan. Dat moeten we ook juist in de kerk blijven verkondigen. De afgod van de westerse samenleving volgens eigen gedachte is zo groot dat wie deze afgod niet aanbidt, vervolgd moet worden volgens Forum voor Democratie. Dit lijkt op het teken dat het beest uit de aarde geeft aan de mensen die hem volgen. Wie dat teken niet krijgt zal geboycot worden, zie Openbaring 13:16-18
Laten we wakker worden, ook als christenen. Laten we letten op wat partijen ten diepste beweegt, ook wat Forum voor Democratie drijft. Juist om als we geroepen worden tot keuzes, we een verantwoorde keuze maken in de ogen van Christus als onze Heer!
Ds. Rob Visser
[1] https://www.youtube.com/watch?v=HuSkkuEOEa4 20 maart 2019
[2] Zie bijvoorbeeld K. Schilder Christus en cultuur Franker: Wever 1978 p. 102-106