NOG BEKERING NODIG?
Enkele opmerkingen naar aanleiding van het boek: Het vergeten evangelie
Aanleiding
Je leeft in je eigen tijd. Je ziet veel verschuiven. Je praat met je kinderen, je vrienden, je familie, met anderen in en buiten de gemeente. Je woont samenkomsten en diensten bij waar je veel goeds hoort maar toch. Je leest een boek en je bent er verbaasd over dat het zoveel mensen om je heen aanspreekt. Er staan echt wel goede dingen in maar is dit nu zo nieuw? Dan is er ook nog dat gevoel dat er dingen missen zonder het meteen onder woorden te kunnen brengen.
Je raakt in deze verwarrende tijd in gesprek met mensen met wie zo lang samen in de kerk en misschien wel in een kerkenraad hebt gezeten. Je raakt als jongere in gesprek met anderen die christen willen zijn en toch is er iets wat vreemd voelt.
Zo gaat het met meerdere onder ons. Vooral als er gesproken wordt over zonden, vergeving het oordeel in de toekomst. Ik heb mezelf na veel gesprekken, boeken of preken meerdere keren afgevraagd wat is hier eigenlijk aan de hand. Hoe zit het nu met schuld, vergeving, oordeel. Bij het lezen, praten en luisteren bleef het vaag. Alsof het door je vingers gleed. Voor mezelf was dat zo toen ik het boek van NT Wright ‘Hoe God Koning werd’ las. Ik had geen tijd om het nog eens rustig door te lezen. Daarna kreeg ik de bundel ‘Een ander evangelie/’onder ogen. Ik las het en hetzelfde gevoel bekroop me. Met een nog duidelijker gevoel dat het echt om een ander evangelie gaat waar zonde, schuld, vergeving en oordeel een andere plaats hebben. Zonder heel duidelijk te hebben welke. In de week voordat ik in januari met vakantie ging, zag ik dat er een boek verschenen was wat door velen werd aanbevolen. Ook heel bekende namen. Er wordt 8 maart zelfs een studiedag over belegt bij de TU in Kampen. In de aankondiging werd ook duidelijk dat het evangelie vooral zou gaan over jezus als Overwinnaar en niet als drager van onze schuld. Toen ben ik eens gaan kijken op de site van de schrijver van dit boek. Dat is Reinier Sonneveld. De titel van het boek is ‘Het vergeten evangelie’.
Juist omdat ik het idee had dat hier waarschijnlijk meer duidelijkheid te halen was, heb ik het boek gekocht en op vakantie meegenomen en gelezen. In een van de aantekeningen in het boek maakt hij duidelijk dat hij staat in de lijn van o.a. Wright en Roest. Het boek van Sonneveld maakt veel dingen duidelijk. Al zullen er best onderlinge verschillen zijn. Het treffende is dat deze manier van denken echt tot een ander evangelie en ook tot een ander leven en andere erediensten leidt. Ik wil daarvan een paar treffende dingen laten zien. Het is zeker nodig om op een of andere manier hierop uitgebreider terug te komen.
Christus de Overwinnaar
De grote ontdekking van dit vergeten evangelie zou zijn dat Christus Koning, Overwinnaar geworden is. De manier waarop Christus Koning geworden is, zou niet zijn door het dragen van de schuld en zeker niet door het betalen van de schuld in de plaats van de gelovigen.
Het grote geheim zou zijn dat Jezus zo diep met God verbonden is dat Hij juist door zo vol te zijn van Gods liefde de duivel met alles wat bij hem hoort verslagen heeft. Dit zou heel kort gezegd gebeurd zijn doordat Jezus steeds bleef liefhebben. Zelfs aan het kruis. Zelfs toen Hij volledig ten onrecht veroordeeld werd. Zo zou Jezus het kwaad hebben ontmaskerd. Hij zou door te blijven liefhebben de duivel en de zonde zo uitgeput hebben dat Hij zo zonde en duivel heeft overwonnen. Van die overwinning zou de opstanding dan het teken zijn.
Jezus Christus zou zo laten zien dat het kwaad en de dood niet het laatste woord hebben. Het kwaad kan door de mensen in navolging van Christus overwonnen kunnen worden. Het gaat er om in het leven om Jezus zo als Overwinnaar te volgen. Dat er zo weinig aandacht voor vergeving en oordeel is, wordt door Sonneveld ook zelf opgemerkt en besproken. Let er op dat Sonneveld afscheid neemt van de diep Bijbelse waarheid dat Christus in onze plaats de straf gedragen heeft die wij verdiend hebben. Hij schrijft daarover o.a. dit: “De dieperliggende kwestie betreft het ‘hoe’ van de verzoening tussen God en mens. In elk model voor de kruisiging staat dit centraal. In dit boek noem ik de woorden vergeving en verzoening niet vaak, maar de inhoud ervan des te meer: de kruisiging zorgt voor toenadering, communicatie en eenwording van God en mens. De Christus victor (overwinnaar RV)-benadering stelt dat dit gebeurt door wat ons van elkaar scheidt te overwinnen, namelijk het kwaad in en buiten ons. ‘Verzoening door voldoening’ legt het probleem daarentegen grotendeels bij God: hij is zo heilig dat hij ons niet bij zich kan dulden, tenzij wij rechtvaardig genoeg worden. Daartoe moet de straf gedragen worden of de schuld betaald, wat wij niet kunnen, maar Christus wel en zijn rechtvaardigheid wordt dan op ons overgedragen.”[1]
Je ziet hoe hier afscheid genomen wordt van Christus als de drager van onze schuld. Afscheid van het de belijdenis dat Christus voor de gelovigen betaald heeft.
Christus drager van onze schuld
Er is nu niet de ruimte om heel diep in te gaan op wat de geest ons leert over Christus die in onze plaats geleden heeft en daardoor de vloek droeg die wij hadden moeten dragen. Het grote probleem van deze zogenaamde Jezus Victor (Overwinnaar) benadering is dat dit aan de kant geschoven wordt. Ik noem enkele plaatsen in die Schrift waar de Geest ons zo duidelijk leert dat Christus voor onze zonden betaald heeft:
“Voorwaar, onze ziekten heeft Híj op Zich genomen, onze smarten heeft Hij gedragen. Wíj hielden Hem echter voor een geplaagde, door God geslagen en verdrukt. Maar Hij is om onze overtredingen verwond, om onze ongerechtigheden verbrijzeld. De straf die ons de vrede aanbrengt, was op Hem,
en door Zijn striemen is er voor ons genezing gekomen. Wij dwaalden allen als schapen,
wij keerden ons ieder naar zijn eigen weg. Maar de HEERE heeft de ongerechtigheid van ons allen
op Hem doen neerkomen.” Jesaja 53:4-6
“Christus heeft ons vrijgekocht van de vloek van de wet door voor ons een vloek te worden, want er staat geschreven: Vervloekt is ieder die aan een hout hangt, opdat de zegen van Abraham in Christus Jezus tot de heidenen zou komen, en opdat wij de belofte van de Geest zouden ontvangen door het geloof.” Galaten 3:13,14
Let bij deze laatste tekst ook op het woord: vrijgekocht. Hoe zijn de gelovigen, Gods uitverkoren kinderen nu vrijgekocht? Vrijgekocht van de vloek die ze over zich gehaald hebben door tegen Gods wil in te leven. De Here Jezus laat dat zien als Hij zegt dat Hij Zijn leven gaat geven als ‘losprijs’ voor velen. Zie o.a. Marcus 10:45. De Here Jezus zegt daar dat Zijn dienen zo diep en ver gaat dat Hij voor mensen, voor velen de losprijs zal betalen. Hij gaat Zijn leven geven en daarmee betaald Hij het losgeld om anderen de bevrijden van schuld en straf. Dan is de vraag aan wie Hij het losgeld van Zijn sterven onder Gods toorn betaalt.
We moeten niet denken dat het een soort losgeld voor de duivel was. Laten we goed bedenken dat de duivel de grote leugenaar is en hij zou niet voor losgeld al zou dat gezegd hebben zijn prooi uit handen geven. Het offer dat Christus brengt is het offer voor de zonden aan God. De Zoon wordt mens om de toorn van God te stillen. Het is een en al genade want God wordt mens om dat te kunnen doen! We lezen in het Nieuwe Testament ook steeds weer dat Christus zegt dat Hij moet lijden om zo zondaren te kunnen verlossen het is het moeten volgens Gods plan! Christus moet de beker van Gods toorn over onze zonden helemaal leegdrinken. Dat komt o.a. heel duidelijk uit wanneer de Here Jezus gevangengenomen wordt en Petrus Hem wil verdedigen met het zwaard. We lezen dan in Johannes 18: “Jezus dan zei tegen Petrus: Steek uw zwaard in de schede. De drinkbeker die de Vader Mij gegeven heeft, zal Ik die niet drinken?” vs 11. De beker die Christus moet leegdrinken door Zijn lijden komt niet van de duivel maar van Vader in de hemel!
In de benadering dat Christus de Overwinnaar is, verdwijnt het hart van het evangelie uit beeld. Wat betekent dat nu voor het leven op aarde en voor de toekomst?
Bekering?
Heel ontdekkend is wat Sonneveld over de toekomst schrijft. Wat betekent Christus overwinning nu voor de mensen en voor welke mensen. Meerdere keren is er in deze benadering iets heel vaags over de toekomst. Dat beseft ook Sonneveld. Hij beseft dat deze benadering er op uit kan lopen dat je zegt dat het met de dood voor altijd voorbij is. Of dat Christus er voor gezorgd heeft dat er voor iedereen vergeving is en dat daarom bij de wederkomst iedereen dat geweldige leven ontvangt. Die twee mogelijkheden wijst Sonneveld af en komt dan met een opmerkelijke andere gedachte. Ik geef een duidelijk citaat: “Daarom geloof ik in een leven-na-de-dood waarin oordeel is en we een proces van verzoening ingaan. Allemaal. We hebben allemaal onze wonden en ons ‘strafblad’: ons allemaal is tekort gedaan en we hebben allemaal tekort gedaan. Dat is zozeer onderdeel van ons en het web van relaties, dat het ondenkbaar is dat dit ooit ‘zomaar’ zou verdwijnen. Dan zou God ons geweld aandoen en onze wonden als het ware uit ons wegsnijden. Maar Jezus zelf had nog, na zijn opstanding; de littekens. En zo zullen wij, inclusief onze littekens, bij God zijn en de tijd krijgen om te genezen.
De hemel en de hel zijn dan dus geen aparte gebieden meer, maar lopen door mensen heen. Er is geen ‘selectie bij de poort’, maar een ‘selectie in ons hart’. God is bij alle mensen met zijn eeuwige, vurige liefde. In de mate dat wij tegen die liefde kiezen, zal die ons branden. In de mate dat wij ervoor kiezen, zal die ons warmen.”[2]
Hierover zou ook meer te schrijven zijn dan ik nu doe. Ik wijs op twee punten:
- De nieuwe hemel en aarde wordt een soort vagevuur dat uiteindelijk er voor moet zorgen dat mensen het verkeerde in hun leven al meer loslaten. Een louteringsoord. Dat is heel anders als wat we vanuit de mond van God zelf in o.a. Openbaring 21 en 22 lezen.
- De scheiding tussen de gelovigen en de ongelovigen als een eeuwige scheiding verdwijnt. Dit terwijl Christus zelf ons dat zo duidelijk leert. Bijvoorbeeld in Mattheus 25 waar gesproken wordt over het laatste oordeel. We lezen daar over de scheiding van de gelovigen en ongelovigen die ook alles met een leven uit geloof te maken heeft. Christus zelf zegt dan o.a. dit: “En dezen zullen gaan in de eeuwige straf, maar de rechtvaardigen in het eeuwige leven.” vs 46
Wat de Here Jezus hier en op andere plaatsen zegt is ook helemaal in strijd met wat Sonneveld eerder in dit boek over Lukas 4:18,19 schrijft: “de tekst gaat eigenlijk nog verder met: “…en een dag van wraak voor onze God”, maar dat laat hij dus opvallend genoeg weg. Dat hoort er kennelijk nu niet meer bij. Want hoe gaat het koningschap van God eruit zien? Nou, het wordt in ieder geval heel concreet, heel aards, mensen genezen, worden vrij, ervaren troost, er is geen wraak meer.”[3]
- De ernst van de bekering verdwijnt. Het evangelie van overwinning is geen evangelie waarbij de schuldige wordt opgeroepen tot de bekering die de HERE door Zijn Geest wil geven. Het is meer een soort aanzegging. In de zin van dat dit gaat gebeuren. Maar over de schuld die ik alleen bij Christus door Zijn bloed kwijt kan wordt niet meer gesproken. Zou dat wel zo zijn, krijgt het een heel andere invulling. Want ook als je zonder Christus hebt geleefd en je eigen ding gedaan hebt, komt het goed. Al zal Gods liefde op de nieuwe aarde je dan langer branden. Het gaat niet meer om leven of dood. De ernst van het evangelie is er uitgehaald. Zoals die bijvoorbeeld in deze verzen naar voren komt die ook leidend voor de prediking vandaag en morgen horen te zijn: “Want wij zijn voor God een aangename geur van Christus, onder hen die zalig worden en onder hen die verloren gaan; voor de laatsten een doodsgeur, die leidttot de dood, maar voor de eersten een levensgeur, die leidt tot het 2 Korinthe 2:16,17
Christus is de Overwinnaar
Natuurlijk is het zo dat Christus de Overwinnaar is. Juist doordat Hij in de plaats van zondaren die tot hem vluchten met hun schuld de straf gedragen heeft! Dat zien we in openbaring 5 zo heel mooi waar we lezen over Hem die als het Lam en als de Leeuw uit Juda’s stam in de hemel is. Wij mogen in Christus overwinning delen als we in ons leven elke dag om vergeving vragen en vanuit Gods liefde volgens Zijn Woord willen leven. Het zogenaamde vergeten evangelie dat nu aanbevolen wordt, zorgt er voor dat het echte leven met de HERE verdwijnt. Het doet geen recht aan wat de Geest ons zelf in Gods eigen Woord leert.
Ds Rob Visser
[1] Reinier Sonneveld Het vergeten evangelie Buijten en Schipperheijn Motief Amsterdam 2018 p. 213
[2] Sonneveld a.w. p. 244
[3] Sonneveld a.w. p. 143